घोट्याच्या स्प्रेनचे पुनर्वसन

चालताना आणि व्यायाम करताना अनेकांना चुकून घोट्याला मोच येते आणि त्यांची पहिली प्रतिक्रिया म्हणजे त्यांचे घोटे फिरवणे.नुसतेच दुखत असेल तर त्यांना त्याची पर्वा नसते.जर वेदना असह्य होत असेल किंवा त्यांच्या घोट्या फुगल्या असतील तर ते गरम दाबण्यासाठी टॉवेल घेतात किंवा साधी पट्टी लावतात.

पण हे कधी कुणाच्या लक्षात आले काघोट्याच्या घोट्याला पहिल्यांदा मोच आल्यावर, पुन्हा त्याच घोट्याला मोच येणे खूप सोपे आहे?

घोट्याच्या स्प्रेन म्हणजे काय?

घोट्याच्या दुखापतींपैकी घोट्याच्या दुखापतींपैकी सुमारे 75% घोट्याच्या दुखापती या खेळाच्या दुखापती आहेत.बहुतेक प्रकरणांमध्ये, दुखापतीचे कारण बहुतेक वेळा पायांच्या टिपांचे आतील बाजूने जास्त उलटे फिरणे असते, तर पाय बाजूने जमिनीवर येतात.घोट्याच्या सांध्याचा तुलनेने कमकुवत पार्श्व संपार्श्विक अस्थिबंधन दुखापतीसाठी असुरक्षित आहे.जाड घोट्याच्या मध्यवर्ती संपार्श्विक अस्थिबंधनाच्या दुखापती तुलनेने दुर्मिळ आहेत, सर्व घोट्याच्या स्प्रेन्सपैकी फक्त 5%-10% आहेत.

जास्त शक्तीमुळे अस्थिबंधन फाटले जाऊ शकतात, ज्यामुळे घोट्याच्या सांध्याची तीव्र अस्थिरता होते.लक्षणे सौम्य ते गंभीर बदलू शकतात.बहुतेक घोट्याच्या मोचांना अचानक दुखापत झाल्याचा इतिहास असतो, ज्यामध्ये वळणाच्या दुखापती किंवा रोलओव्हर जखमांचा समावेश असतो.

घोट्याच्या सांध्यातील गंभीर दुखापतींमुळे घोट्याच्या पार्श्विक संयुक्त कॅप्सूलचे अश्रू, घोट्याचे फ्रॅक्चर आणि खालच्या टिबिओफिब्युलर सिंड्समोसिसचे पृथक्करण होऊ शकते.घोट्याच्या मोचांमुळे सामान्यतः पार्श्विक संपार्श्विक अस्थिबंधनांना नुकसान होते, ज्यामध्ये पूर्ववर्ती टॅलोफिब्युलर लिगामेंट, कॅल्केनोफिबुलर लिगामेंट आणि पोस्टरियर टॅलोफिबुलर लिगामेंट यांचा समावेश होतो.त्यापैकी, पूर्ववर्ती टॅलोफिबुलर लिगामेंट बहुतेक कार्यांना समर्थन देते आणि सर्वात असुरक्षित आहे.टाच आणि पोस्टरियर टॅलोफिब्युलर लिगामेंट किंवा अगदी फाटलेल्या सांधे कॅप्सूलला काही नुकसान असल्यास, परिस्थिती अधिक गंभीर आहे.हे सहजपणे संयुक्त शिथिलता आणेल आणि तीव्र अस्थिरता देखील होऊ शकते.त्याच वेळी कंडरा, हाडे किंवा इतर मऊ ऊतींचे नुकसान देखील असल्यास, पुढील निदान आवश्यक आहे.

घोट्याच्या गंभीर मोचांना अजूनही वेळेत वैद्यकीय मदतीची आवश्यकता आहे आणि क्रीडा दुखापतीच्या तज्ञाशी सल्लामसलत करणे उपयुक्त आहे.क्ष-किरण, विभक्त चुंबकीय अनुनाद, बी-अल्ट्रासाऊंड इजा किती प्रमाणात आहे आणि आर्थ्रोस्कोपिक शस्त्रक्रिया आवश्यक आहे की नाही हे शोधण्यात मदत करू शकते.

योग्यरित्या उपचार न केल्यास, घोट्याच्या तीव्र मोचमुळे घोट्याची अस्थिरता आणि तीव्र वेदना यांचा समावेश होतो.

घोट्याला वारंवार स्प्रेन का येते?

अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की ज्या लोकांच्या घोट्याला मोच आली आहे त्यांना पुन्हा मोच येण्याचा धोका दुप्पट जास्त असतो.मुख्य कारण आहे:

(१) मोचांमुळे सांध्याच्या स्थिर संरचनेचे नुकसान होऊ शकते.जरी यापैकी बहुतेक नुकसान स्वत: ची उपचार करणारी असू शकते, परंतु ते पूर्णपणे पुनर्प्राप्त केले जाऊ शकत नाही, ज्यामुळे अस्थिर घोट्याच्या सांध्याला पुन्हा मोच येणे सोपे होते;

(2) घोट्याच्या अस्थिबंधनामध्ये "प्रोप्रिओसेप्टर्स" असतात जे हालचालीचा वेग आणि स्थिती ओळखतात, जे हालचालींच्या समन्वयामध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावतात.मोचांमुळे त्यांचे नुकसान होऊ शकते, ज्यामुळे दुखापतीचा धोका वाढतो.

तीव्र घोट्याच्या स्प्रेननंतर प्रथम काय करावे?

घोट्याच्या स्प्रेचा वेळेत योग्य उपचार करणे थेट पुनर्वसनाच्या परिणामाशी संबंधित आहे.म्हणून, योग्य उपचार खूप महत्वाचे आहे!थोडक्यात, “PRICE” च्या तत्त्वाचे अनुसरण करा.

संरक्षण: दुखापतीपासून पुढील नुकसानीपासून संरक्षण करण्यासाठी प्लास्टर किंवा ब्रेसेस वापरा.

विश्रांती: हालचाल थांबवा आणि जखमी पायावर वजन टाळा.

बर्फ: सर्दीमुळे सूज आणि वेदनादायक भागात बर्फाचे तुकडे, बर्फाचे पॅक, थंड उत्पादने इत्यादींनी 10-15 मिनिटे, दिवसातून अनेक वेळा (दर 2 तासांनी एकदा) दाबा.बर्फाचे तुकडे त्वचेला थेट स्पर्श करू देऊ नका आणि हिमबाधा टाळण्यासाठी टॉवेल वापरा.

कम्प्रेशन: सतत रक्तस्त्राव आणि घोट्याची गंभीर सूज टाळण्यासाठी कॉम्प्रेस करण्यासाठी लवचिक पट्टी वापरा.सामान्यतः, सूज कमी होण्याआधी घोट्याच्या सांध्याच्या फिक्सेशनसाठी चिकट आधार टेपची शिफारस केली जात नाही.

उंची: वासरू आणि घोट्याचे सांधे हृदयाच्या पातळीपेक्षा वर आणण्याचा प्रयत्न करा (उदाहरणार्थ, झोपा आणि पायाखाली काही उशा ठेवा).योग्य आसन म्हणजे घोट्याचा सांधा गुडघ्याच्या सांध्यापेक्षा उंच, गुडघ्याचा सांधा हिप जॉइंटपेक्षा उंच आणि नितंबाचा सांधा झोपल्यानंतर शरीरापेक्षा उंच करणे.

पुनर्वसनासाठी वेळेवर आणि प्रभावी प्रथमोपचार उपाय खूप महत्वाचे आहेत.गंभीर मोच असलेल्या रूग्णांना फ्रॅक्चर आहेत की नाही, त्यांना क्रॅच किंवा प्लास्टर ब्रेसेसची आवश्यकता आहे का आणि त्यांना वैद्यकीय उपचारांची आवश्यकता आहे की नाही हे तपासण्यासाठी ताबडतोब हॉस्पिटलमध्ये जाणे आवश्यक आहे.