Gầy thường đồng nghĩa với việc cơ bắp bị suy yếu và sức lực suy yếu.Khi tứ chi có vẻ mềm mại và thon gọn, mỡ ở eo và bụng tích tụ, cơ thể sẽ ngày càng dễ mệt mỏi, thường xuyên khó đi lại hoặc cầm đồ vật.Lúc này chúng ta phải cảnh giác- Sarcopenia.
Vậy thiểu cơ là gì, tại sao nó lại xảy ra, cách điều trị và phòng ngừa nó?
1. Tình trạng thiểu cơ là gì?
Sarcopenia, còn được gọi là sarcopenia, còn được gọi là "lão hóa cơ xương" hoặc "sarcopenia" trên lâm sàng, đề cập đến sự suy giảm khối lượng cơ xương và sức mạnh cơ bắp do lão hóa.Tỷ lệ lưu hành là 8,9% đến 38,8%.Bệnh này phổ biến ở nam giới hơn nữ giới và độ tuổi khởi phát phổ biến hơn ở những người trên 60 tuổi và tỷ lệ lưu hành tăng đáng kể theo độ tuổi.
Biểu hiện lâm sàng thường thiếu đặc hiệu, triệu chứng chung là: yếu, chân tay gầy yếu, dễ té ngã, dáng đi chậm chạp, đi lại khó khăn.
2. Tình trạng thiểu cơ xảy ra như thế nào?
1) Yếu tố cơ bản
Lão hóa làm giảm nồng độ hormone trong cơ thể (testosterone, estrogen, hormone tăng trưởng, IGF-1), giảm tổng hợp protein cơ, giảm số lượng tế bào thần kinh vận động α, suy giảm sợi cơ loại II, chức năng ty thể bất thường, oxy hóa tổn thương và apoptosis của các tế bào cơ xương.Tăng tỷ lệ tử vong, giảm số lượng tế bào vệ tinh và giảm khả năng tái tạo, tăng các cytokine gây viêm, v.v.
2) Yếu tố phụ
①Suy dinh dưỡng
Chế độ ăn uống không đủ năng lượng, protein và vitamin, giảm cân không đúng cách,… khiến cơ thể sử dụng lượng protein dự trữ trong cơ, tốc độ tổng hợp cơ giảm, tốc độ phân hủy tăng cao dẫn đến teo cơ.
②Tình trạng bệnh tật
Các bệnh viêm mãn tính, khối u, bệnh nội tiết hoặc các bệnh mãn tính về tim, phổi, thận và các bệnh khác sẽ đẩy nhanh quá trình phân hủy và tiêu thụ protein, dị hóa cơ và gây mất cơ.
③ Lối sống xấu
Thiếu vận động: Nằm liệt giường trong thời gian dài, phanh gấp, ít vận động, ít vận động có thể dẫn đến kháng insulin và đẩy nhanh tốc độ mất cơ.
Lạm dụng rượu: Uống rượu trong thời gian dài có thể gây teo sợi cơ loại II (co giật nhanh).
Hút thuốc: Thuốc lá làm giảm quá trình tổng hợp protein và đẩy nhanh quá trình thoái hóa protein.
3. Chứng thiểu cơ có tác hại gì?
1) Giảm khả năng vận động
Khi tình trạng mất cơ và sức lực giảm sút, con người sẽ cảm thấy yếu ớt, khó thực hiện các hoạt động hàng ngày như ngồi, đi, nâng, leo trèo, dần dần phát triển tình trạng vấp ngã, khó ra khỏi giường và không thể đứng thẳng.
2) Tăng nguy cơ chấn thương
Sarcopenia thường cùng tồn tại với bệnh loãng xương.Sự suy giảm cơ bắp có thể dẫn đến chuyển động và giữ thăng bằng kém, đồng thời rất dễ xảy ra té ngã và gãy xương.
3) Sức đề kháng và khả năng ứng phó kém trước các sự kiện căng thẳng
Một sự kiện bất lợi nhỏ có thể tạo ra hiệu ứng domino.Người cao tuổi bị sarcopenia dễ bị té ngã và sau đó bị gãy xương.Sau khi gãy xương, cần phải nhập viện, việc bất động chân tay trong và sau khi nhập viện khiến người già bị teo cơ và mất thêm các chức năng của cơ thể sẽ không chỉ làm tăng thêm gánh nặng chăm sóc và chi phí y tế của xã hội và gia đình mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. thậm chí rút ngắn tuổi thọ của người già.
4) Giảm khả năng miễn dịch
Mất 10% cơ dẫn đến giảm chức năng miễn dịch và tăng nguy cơ nhiễm trùng;Mất 20% cơ dẫn đến suy nhược, giảm khả năng sinh hoạt, vết thương chậm lành, nhiễm trùng;Mất 30% cơ dẫn đến khó tự ngồi dậy, dễ bị lở loét do áp lực và tàn tật;Mất 40% khối lượng cơ, tăng đáng kể nguy cơ tử vong, chẳng hạn như tử vong do viêm phổi.
5) Rối loạn nội tiết và chuyển hóa
Mất cơ sẽ dẫn đến giảm độ nhạy insulin của cơ thể, dẫn đến tình trạng kháng insulin;đồng thời, mất cơ sẽ ảnh hưởng đến sự cân bằng lipid của cơ thể, làm giảm tốc độ trao đổi chất cơ bản, gây tích tụ mỡ và rối loạn chuyển hóa.
4. Điều trị thiểu cơ
1) Hỗ trợ dinh dưỡng
Mục đích chính là tiêu thụ đủ năng lượng và protein, thúc đẩy quá trình tổng hợp protein cơ bắp, tăng và duy trì khối lượng cơ bắp.
2) Can thiệp tập thể dục, tập thể dục có thể làm tăng đáng kể khối lượng cơ và sức mạnh cơ bắp.
①Bài tập sức đề kháng (chẳng hạn như kéo căng dây thun, nâng tạ hoặc chai nước khoáng, v.v.) là phần cơ bản và cốt lõi của can thiệp tập thể dục, được đặc trưng bởi sự tăng dần cường độ tập luyện và tăng cường sức mạnh toàn cơ thể bằng cách tăng cường chéo diện tích mặt cắt của sợi cơ loại I và loại II.Khối lượng cơ bắp, cải thiện hiệu suất thể chất và tốc độ.
②Tập thể dục nhịp điệu (như chạy bộ, đi bộ nhanh, bơi lội, v.v.) có thể cải thiện sức mạnh cơ bắp và sự phối hợp cơ tổng thể bằng cách cải thiện sự trao đổi chất và biểu hiện của ty thể, cải thiện chức năng tim phổi và khả năng hoạt động, cải thiện sức bền, giảm nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa và giảm cơ thể cân nặng.Tỷ lệ chất béo, nâng cao khả năng miễn dịch, tăng cường khả năng thích ứng của cơ thể.
③Huấn luyện thăng bằng có thể giúp bệnh nhân duy trì sự ổn định của cơ thể trong cuộc sống hoặc hoạt động hàng ngày và giảm nguy cơ té ngã.
5. Phòng ngừa thiểu cơ
1) Chú ý đến dinh dưỡng trong khẩu phần ăn
Kiểm tra dinh dưỡng định kỳ cho người lớn tuổi.Tránh chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều đường.Ăn 1,2g/(kg.d) protein giàu leucine, bổ sung vitamin D hợp lý, ăn nhiều rau, trái cây, đậu có màu sẫm để đảm bảo đủ năng lượng hằng ngày, ngăn ngừa suy dinh dưỡng.
2) Phát triển lối sống lành mạnh
Chú ý vận động, tránh nghỉ ngơi tuyệt đối hoặc ngồi lâu, vận động hợp lý, từng bước một và tập trung để không cảm thấy mệt mỏi;bỏ hút thuốc và uống rượu, giữ thái độ tốt, dành nhiều thời gian hơn cho người già và tránh trầm cảm.
3) Quản lý cân nặng
Duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân, thiếu cân hoặc dao động quá nhiều, nên giảm không quá 5% trong vòng 6 tháng để duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) ở mức 20-24kg/ m2.
4) Chú ý đến các trường hợp ngoại lệ
Nếu có những hiện tượng bất thường như chức năng tim phổi kém, giảm hoạt động, dễ mệt mỏi thì đừng chủ quan mà hãy đến bệnh viện khám càng sớm càng tốt để tránh tình trạng bệnh kéo dài.
5) Tăng cường kiểm tra
Những người trên 60 tuổi nên khám sức khỏe hoặc té ngã nhiều lần, tăng cường kiểm tra tốc độ → đánh giá sức mạnh cầm nắm → đo khối lượng cơ để phát hiện sớm và điều trị sớm.
Thời gian đăng: Jul-07-2023